Bu yazıda yedekleme yöntemlerinden; Full, Differential ve Incremental yedekleme yöntemlerini inceleyeceğiz. Hangi durumlarda hangi yedekleme yöntemini seçmeliyiz? Her bir yöntem ’in avantajları ve dezavantajları nelerdir? Yedekleme yöntemleri arasındaki bağ-zincir durumu nedir?  Bu soruların cevaplarını bulmaya çalışacağız. Daha sonra bu yöntemler üzerinde küçük bir senaryo tasarlayacağız. Konuya ilişkin örnekler, Backup Exec yazılımı üzerinden verilecektir.

Yedekleme yöntemlerini belirlerken, yedeklemek istediğiniz sunucular, yaşlandırma politikası, yedekleme sıklığı ve depolama alanı üzerinde düşünülmesi gereken etkenlerdir.  Bunun yanı sıra, yine birçok etken bulunmaktadır

Bazı kurumlardaki sistem yöneticileri depolama alanı sorunu olmadığından, her gün Full Backup yöntemini seçebiliyor, bazı yerlerde Full + Differential,  bazı yerlerde ise Full + Incremental yöntemleri seçilebiliyor. Aslında, Full + Differential + Incremental Backup aynı anda bir sunucuyu yedeklemek için de kullanılabilir ama tavsiye edilmez.

Temelde her bir yöntem ‘in nasıl çalıştığını anlamak için şekil – 01 deki görseli inceleyelim. Ziya, Fikri ve Suphi’nin Archive Biti ile çalışma prensiplerini görebilirsiniz.

Yedekleme yöntemlerini açıklamadan önce Dosya Özniteliklerinden birisi olan archive özniteliğine değinmek istiyorum.

File Attribute(öznitelik)’ları;  Read-Only(R), Hidden(H), System(S), Directory(D), Archive(A), Not Content Indexed(I).

Archive : Bir dosya özniteliğidir. Backup yazılımları tarafından kullanılır. Ya ON ya da OFF değerini alır. Bir dosya oluşturulduğunda ya da üzerinde bir değişiklik yapıldığında, işletim sistemi Archive Bit değerini değiştirir.

Full Backup  : Seçili olan tüm dosyaları yedekler. Archive Bit değerinin ON ya da OFF olmasına bakmaz. Yedekleme işleminden sonra Archive Bit değerini OFF konumunda bırakır. OFF konumunda olan dosya yedeği alınmış bir dosyadır.

Avantajı: Bir felaket durumunda, son alınan Full Backup Set’inin restore edilmesi ile sistem çalışır duruma getirilebilir. Backup Set’lerinin arasında herhangi bir bağ-zincir ilişkisi bulunmamaktadır.

Dezavantajı: Full Backup Set’lerinin boyutları depolama alanında çok fazla yer kaplar. Her defasında, yeni ve değişen dosyalarla birlikte daha önceden yedeği alınmış olan dosyalar da tekrardan yedeklenir.

Differential Backup: Yedeklemek için seçtiğiniz dosyaların sadece Archive Bit değeri ON olanları yedekler. Son Full backup’dan itibaren değişen ya da yeni dosyaları yedekler.  Yedekleme işleminden sonra Archive Bit değerini OFF konumunda bırakmaz.

Avantajı: Bir felaket durumunda, son alınan Full Backup ve son alınan Differential Backup Set’lerinin restore edilmesi ile sistem tekrar çalışır duruma getirilebilir. Kısacası, restore işlemi Full + Incremantal restore’sinden daha zahmetsizdir.

Dezavantajı: Backup Set’lerinin boyutları, Full Backup Set’lerinin boyutlarına yakındır. Bu nedenle depolama alanında, Incremental Backup Set’lerine göre daha çok yer işgal ederler.

Incremental Backup: Yedeklemek için seçtiğiniz dosyaların sadece Archive Bit değeri ON olanları yedekler. Son  backup(Full yada Incremental) dan itibaren değişen yada yeni dosyaların yedeğini alır. Yedekleme işleminde sonra Archive Bit değerini OFF konumunda bırakır.

Avantajı: Backup süresi daha kısadır. Backup Set ‘lerinin boyutu, Differential Backup Set’lerinin boyutuna göre daha küçüktür.

Dezavantajı: Bir felaket durumunda, son alınan Full Backup ve son Full Backup’dan itibaren tüm Incremental Backup’ların olması gerekmektedir. Herhangi bir gün de alınan incremental backup’a dönmek isterseniz, o gün alınan incremental backup set’ini restore etmeniz yeterlidir. Yazılım arka planda full ve dönülmek istenen güne kadar alınmış tüm incremental backup’lar birleştirir. Yani full backup’dan sonra tek tek incremental backup dönmüyorsunuz.

Backup Yöntemleri Arasındaki Bağ-Zincir Durumu

Şekil – 03 deki görsele dikkat ederseniz, bir sistem yöneticisi;

Full Backup yöntemini seçerse; Bir felaket durumunda, istediği güne dönmek için herhangi bir Full Backup Set’ini kullanabilir.

Full + Incremental yöntemini seçerse; Cuma günü alınan Incremental Backup Set’i bozulması(manuel silinebilir, antivirüs yazılımları bir dosya üzerinde işlem yapabilir vs.) halinde, son alınan Full Backup’a bağlı olan bazı Incremental Backup’lara erişim sağlanamaz. Diyelim ki, Cuma günü alınan Incremental Backup arızalı ve pazar gününe kadar backup almaya devam ettiniz. Sonraki hafta bir felaket durumu yaşanırsa ve siz geçen hafta cumartesi ya da pazar günü alınan backup’lara dönmek isterseniz, bu mümkün olmayacaktır.

Full + Differential yöntemini seçerse; Cuma günü alınan Differential Backup Set’i arızalı ise, son alınan Full Backup’a bağlı istenilen Differential Backup Set’i kullanılabilir.

Hatırlamakta fayda var. Full Backup’lar genelde Cuma, Cumartesi ya da Pazar günü yoğun olmayan saatlerde alınır. Burada ki örnek, Backup Set’leri arasındaki bağ-zincir yapısının daha iyi anlaşılması için verilmiştir.

Tape Library ve Disk Temelli Yedekleme Alanlarında Retention Süreleri

Ortamınızda hem bir disk temelli depolama cihazı hem de tape library kullanıyor olabilirsiniz.  Symantec Backup Exec yazılımında, LTO kartuşları Media Set’lerine atanır ve Media Set’leri üzerinde “Overwrite Protection” ve  “Append Period” süreleri belirlenir. Media Set’e atanan, Overwrite Protection süresi sonunda veriler kartuşa yazılmaya devam eder.

Disk temelli yapılarda ise, şekil – 04 de gösterildiği gibi yazılımın arayüzünde  “keep for” olarak belirtilen alandan Full-Differential-İncremental Backup Set’lerinin, disk üzerinde tutulacağı süre(saat, gün, hafta, yıl) belirlenir.

Bu süre bitiminde, yazılımın içerisinde bulunan Data Lifecycle Management sistemi ile expire(tarihi geçen) olan backup set’leri depolama alanlarından silinir.

Backup Exec DLM; Her 4 saatte bir arama işlemi yapar ve expire olan backup set’lerini, koşullar sağlanıyorsa siler. DLM, sadece disk temelli cihazlar-sistemler üzerinde çalışır.

Örnek bir senaryo

Dosya sunucusunun özellikleri:

Tablo – 1’de verilen bilgiye göre;

Şirketinizde çalışan Kerem adlı bir personeliniz var ve bu kişi her gün 1 GB boyutunda veriyi, dosya sunucusunda oluşturduğunu varsayalım.

Full ve Differential yönteminde, kabataslak olarak aşağıdaki gibi bir yapı oluşur.

Full ve Incremental yönteminde, kabataslak olarak aşağıdaki yapı oluşur.

Hiçbir sistem güvenli değildir, mantalitesinden yola çıkarak yedeklemenin önemini başımıza bir felaket durumu gelmeden önce anlamakta fayda var. Bunun için güvenilir bir yedekleme yazılımı, yazılım ile raporların kontrol edilmesi, backup set’lerinin farklı bir ortamda test edilmesi vs. gibi işlemler ile bu sorun aşılabilir.